Is mijn stofwisseling stuk?
Na de zoveelste sapkuur gooi je de handdoek in de ring. Je laatste troef is gesneuveld in de strijd. De rijstwafel is door de kerk. Je weet het zeker: ‘Mijn verbrandingskacheltje is stuk.’
In deze blog nemen we deze uitspraak eens onder de loep. We bekijken hoeveel calorieën je nou eigenlijk binnenkrijgt en weer verbrandt. En geven daarmee voor eens en voor altijd antwoord op de vraag:
Kan je stofwisseling kapot zijn?
Hoeveel calorieën krijg je binnen?
We beginnen bij wat je binnenkrijgt. Waarschijnlijk steekt de vork net iets anders in de steel dan je verwacht. Vaak verschilt bijvoorbeeld het aantal calorieën op een voedingsetiket van de daadwerkelijke hoeveelheid calorieën in het product. Dit kan tot wel 20 tot 25 procent verschillen.
Hoe houd je dan nog bij wat je binnenkrijgt?!
Geen paniek. Desondanks is een voedingsetiket een prima houvast om je calorieën bij te houden. Vooral als je veel dezelfde producten eet. Als je echter veel wisselt tussen producten, waar niks mis mee is, kan het zijn dat de daadwerkelijke calorie-inname van dag tot dag verschilt.
Bewerkte vs. onbewerkte voeding
Je lichaam neemt niet uit elk product dezelfde hoeveelheid calorieën op. Dat betekent dat van de calorieën die een product bevat, je lichaam bij het ene product meer calorieën opslaat en bij het andere minder. Er zit een groot verschil tussen bewerkte en onbewerkte voeding.
Je lichaam neemt minder calorieën op uit onbewerkte voeding. Waarom? Je spijsvertering moet al het werk nog doen. Je lichaam heeft dus meer energie nodig om deze voeding te verwerken. Uit bewerkte voeding neemt je lichaam juist meer calorieën op. Hier is het spijsverteringswerk grotendeels al gedaan, voor je het eten in je mond steekt. Je lichaam hoeft dus minder energie te verbruiken om deze voeding te verwerken.
Bijvoorbeeld
Pindakaas is een bewerkte variant van de pinda. Stel, je eet 100 calorieën aan pindakaas, dan neemt je lichaam bijna al deze 100 calorieën op. Wanneer je 100 calorieën aan pinda’s eet – onbewerkt product – neemt je lichaam een stuk minder van deze calorieën op.
Bij de pindakaas is een deel van het spijsverteringswerk al voor je gedaan. De pinda’s zijn bijvoorbeeld al vermalen. Je lichaam heeft dus minder energie nodig om de pindakaas te verwerken.
Hoe je spijsvertering vervolgens de voedingstoffen weer absorbeert, hangt samen met de bacteriën van jouw persoonlijke darmflora. En daarmee komen we op het volgende.
Hoeveel calorieën verbrand je nou eigenlijk?
Om maar met de deur in huis te vallen; geen mens werkt precies hetzelfde. En het is niet slechts het aantal calorieën op je crosstrainer na een half uur zwoegen. Wat is het dan wél?
Iedereen heeft een unieke harde schijf die je spijsvertering programmeert. Niet iedereen haalt met het eten van dezelfde hoeveelheid calorieën hetzelfde resultaat. De volgende vier pijlers zijn de rode draad in dit verhaal.
De vier pijlers
- Je stofwisseling in rust
Dit is het aantal calorieën die je dagelijks verbrandt met simpelweg ademen, denken en leven. Hoe hoog je stofwisseling is in rust, hangt af van je gewicht, lichaamstype, geslacht, leeftijd, genetische aanleg enzovoort.
Stel, je weegt 80 kilo, dan is jouw stofwisseling hoger dan die van iemand die 60 kilo weegt. De stofwisseling van twee mensen van 60 kilo kan ook weer tot 15 procent verschillen van elkaar. De grondslag van dit verschil ligt dan bijvoorbeeld in de genetische aanleg.
- Je energieverbruik tijdens het eten van een maaltijd
Is het zweet je ooit weleens uitgebroken tijdens het eten van een stevige maaltijd? Deze warmte is energie. Oftewel, hoeveel calorieën je verbruikt voor het verteren, absorberen en eten van je maaltijd.
Hoe hoog dit energieverbruik is, hangt weer af van wat je eet en hoeveel je eet. Over het algemeen verbrand je meer calorieën bij het verteren van eiwitten en verbrand je minder bij het verteren van vetten. Daarnaast verbrand je meer calorieën bij het eten van onbewerkte producten, zoals je eerder in het voorbeeld las.
- Je fysieke activiteit
De naam zegt het eigenlijk al. Dit is hoeveel je verbrandt met lichaamsbeweging. Belangrijk is dat het gaat om doelbewuste lichaamsbeweging. Dus hardlopen, fietsen of een zweetsessie in de sportschool, bijvoorbeeld. Hoe meer je beweegt, hoe meer calorieën je verbrandt.
- Je energieverbruik tijdens kleine bewegingen
De hele dag door maak je kleine bewegingen. Denk aan de gebaren die je maakt tijdens het praten, bewegingen die nodig zijn om rechtop te blijven zitten op je stoel of bukken. Ook tijdens deze bewegingen verbrand je dagelijks calorieën.
De hoeveelheid hangt af van factoren zoals je leefstijl en je omgeving. Een docent maakt bijvoorbeeld vaker handgebaren om iets uit te leggen dan een kantoormedewerker. De docent verbruikt in dit geval dus meer calorieën. Ook is de ene persoon van zichzelf actiever dan de ander. Persoon A kan een uur lang als een living statue op een stoel zitten, terwijl persoon B al twaalf keer van positie veranderd is en al dertig minuten non-stop met zijn been wiebelt.
Een addertje onder het gras
Je stofwisseling evalueert mee met veranderingen. Wanneer je meer calorieën binnenkrijgt, verbrand je bijvoorbeeld meer doordat je grotere maaltijden eet en vice versa. Wanneer je afvalt, verbrand je minder calorieën tijdens lichamelijke inspanning, omdat je minder weegt.
Dit aanpassingsvermogen was vroeger bijzonder nuttig om te blijven functioneren als voedsel schaars was. Het is dus iets goeds, maar wel met de bovenstaande gevolgen.
Het antwoord op je vraag
Is dus nee. Je stofwisseling is niet stuk. Ook niet als je van een bepaald dieet niet afvalt. Hierboven staan een heleboel mogelijke gebieden waar de oorzaak kan liggen voor je probleem.
Het betekent ook niet dat je je calorieënteller moet afschaffen. Er zijn slechts factoren waar je rekening mee moet houden in je rekensom.
Misschien is wat je altijd geprobeerd hebt gewoon niet de beste oplossing voor jou. En is het dus eerst even zoeken naar een perfecte uitkomst die wél voor je werkt.